Φραγκοσυριανή

Το τραγούδι του Μάρκου Βαμβακάρη που παρέδωσε στην αθανασία τη Σύρο

Η Φραγκοσυριανή είναι ίσως το πιο γνωστό τραγούδι του Μάρκου Βαμβακάρη, μαζί με όλα τα τραγούδια του που τραγούδησε ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης το 1960. Η Φραγκοσυριανή είναι επίσης ένα τραγούδι που έχει γνωρίσει άπειρες επανεκτελέσεις, διασκευές και φυσικά ένα από τα πρώτα τραγούδια που προσπαθεί κάποιος να μάθει όταν πιάσει μπουζούκι στα χέρια του.

Η Ερμούπολη όπως φαίνεται από την Άνω Σύρο

Παρόλο που μας έχει στοιχειώσει ως Έλληνες η επανεκτέλεση του Μπιθικώτση που είναι άψογη, εγώ πάντα θα προτιμώ την πρώτη εκτέλεση της Φραγκοσυριανής με τη φωνή του Μάρκου και όποτε την ακούω, θα αναφωνώ και εγώ "Γειά σου Μάρκο μου Ντερβίση!". Στην πρώτη εκτέλεση ο Μάρκος δεν λέει "λες και μάγια μού 'χεις κάνει", αλλά σκέτο "και μάγια μού 'χεις κάνει", αλλά οι στίχοι μας έχουνε μείνει από την εκτέλεση του Μπιθικώτση και μετά, που σε όλες τραγουδάνε "λες".

Μάρκος Βαμβακάρης. Έργο του Ζωγράφου Τζινιώλη. Φωτογραφία Γιάννης Γρυπάρης

Η Φραγκοσυριανή

Μια φούντωση μια φλόγα
έχω μέσα στην καρδιά,
λες και μάγια μού 'χεις κάνει,
Φραγκοσυριανή γλυκιά.

Θά 'ρθω να σε ανταμώσω
πάλι στην ακρογιαλιά,
θά 'θελα να με χορτάσεις
όλο χάδια και φιλιά.

Θα σε πάρω να γυρίσω
φοίνικα, Παρακοπή.
Γαλισά και Ντελαγκράτσια,
και ας μού 'ρθει συγκοπή.

Στο Πατέλι, στο Νιοχώρι,
φίνα στην Αληθινή,
και στο Πισκοπιό ρομάντζα,
γλυκιά μου Φραγκοσυριανή.

Μάρκος Βαμβακάρης

Να τι λέει και ο ίδιος ο Μάρκος για την δημιουργία της Φραγκοσυριανής στην αυτοβιογραφία του

Ολος ο κόσμος της Σύρου μ' αγαπούσε πολύ, διότι κι εγώ ήμουν Συριανός και το είχαν καμάρι οι Συριανοί. Κάθε καλοκαιράκι με περίμεναν να πάω στη Σύρα να παίξω και να γλεντήσει όλη η Σύρα μαζί μου. Το 1937 πήρα μαζί μου τον Μπάτη, τον αδερφό μου τον μικρό και τον πιανίστα Ροβερτάκη και πήγα για πρώτη φορά στη Σύρο, είκοσι χρόνια αφ' ότου έφυγα από το νησί. Το λέω και στο τραγούδι:

Σε είκοσι χρόνια δυο φορές
ήρθα να σ' αντικρίσω
και με το μπουζουκάκι μου
γλυκά να τραγουδήσω.

Πρωτόπαιξα, λοιπόν, σ' ένα μαγαζί στην παραλία, μαζεύτηκε όλος ο κόσμος. Κάθε βράδυ γέμιζε ο κόσμος το μαγαζί κι έκατσα περίπου δύο μήνες. Εγώ, όταν έπαιζα και τραγουδούσα, κοίταζα πάντα κάτω, αδύνατο να κοιτάξω τον κόσμο, τα έχανα. Εκεί όμως που έπαιζα, σηκώνω μια στιγμή το κεφάλι και βλέπω μια ωραία κοπέλα. Τα μάτια της ήταν μαύρα. Δεν ξανασήκωσα το κεφάλι, μόνο το βράδυ την σκεφτόμουν, την σκεφτόμουν...
Πήρα, λοιπόν, μολύβι κι έγραψα πρόχειρα:

Μία φούντωση, μια φλόγα έχω
μέσα στην καρδιά
Λες και μου΄χεις κάνει μάγια
Φραγκοσυριανή γλυκιά...

Ούτε και ξέρω πως την λέγανε ούτε κι εκείνη ξέρει πως γι ' αυτήν μιλάει το τραγούδι. Όταν γύρισα στον Πειραιά, έγραψα τη Φραγκοσυριανή.

Από το βιβλίο «Μάρκος Βαμβακάρης - ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ», της Αγγελικής Βέλλου-Κάιλ, Αθήνα 1978, εκδόσεις «Παπαζήση».

ΦΡΑΓΚΟΣΥΡΙΑΝΗ - ΜΑΡΚΟΣ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗΣ - ΣΥΡΟΣ